Kelebek Etkisi

Kelebek etkisi, bir sistemin başlangıç verilerindeki küçük değişikliklerin büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurabilmesine verilen addır. Adı, Edward N. Lorenz’in hava durumuyla ile ilgili verdiği şu örnekten gelmektedir.

Amazon Ormanları’nda bir kelebeğin kanat çırpması, Avrupa’da fırtına kopmasına neden olabilir.

Kelebek etkisi 1963 yılında Edward N. Lorenz tarafından yapılan bilgisayar destekli hava durumu hesaplamaları sonucunda bulgulanmıştır. İlk hesaplamasında 0,506127 sayısını başlangıç verisi olarak kullanan Lorenz. ikinci hesaplamada 0,506 sayısını buldu. İki sayı arasındaki fark yalnızca 1/1000 (binde bir) (bir kelebeğin kanat çırpmasının yarattığı rüzgar) olmasına karşın sonraki hesaplamalarda daha büyük farklar gözlenmiştir.

Kriptografide kelebek etkisi

Kriptografik öz işlevleri, girdinin boyutundan bağımsız olarak sabit değerli özler üretecek biçimde hazırlanırlar ve veri bütünlüğünün güvence altına alınmasında kullanılırlar. Bundan ötürü, verideki en küçük değişiklik, sonuç değerinin yarısından fazlasının değişmesine neden olur. Bu etkiye kriptografide “çığ etkisi” adı verilir.