Zeugma Antik Kenti

Gaziantep ili, Nizip Ilçesine 10 km uzaklikta, Belkis Köyü sinirlari içerisinde Firat Nehri’nin kiyisinda Belkis /Zeugma Antik Kenti yer alir. Yaklasik 20 bin dönümlük bir arazi üzerine kurulmus olan Belkis/Zeugma Antik Kenti; Firat’in geçilebilir en sig yerinde olmasi, askeri ve ticari bakimdan çok stratejik bir bölge olmasi nedeniyle tarihin her döneminde önemini korumustur. Zeugma adi da köprübasi veya geçit yeri gibi bir anlam tasimaktadir. 80 bin nüfusu ile döneminin en büyük kentlerinden biri olan Belkis/Zeugma, tarihin degisik dönemlerinde degisik isimlerle anilmistir. Günümüzde, üzerinde fistik agaçli yetismis bulunan, 3?4 metre kalinliginda toprak tabakasiyla örtülüdür. Yaklasik 20 bin dönümlük bir arazi üzerine kurulmus olan bu antik kentin 1/3’ü, su tutulmasi Ekim 2000’de tamamlanacak olan Birecik Baraji gölalani altinda kalacaktir.
 

Zeugma Antik Kenti Tarihi
Kent, Helenistik Dönem’in önemli bir ticaret merkezidir. Büyük Iskender?in generallerinden ve daha sonra Suriye Krali da olan Selevkos Nikator kendi adiyla, Firat nehrinin adini birlestirerek M.Ö.300 yilinda burada Selevkos Euphrates ( Firat?in Silifkesi ) adinda bir kent kurar. Daha sonralari M.Ö.1.yy.?da kent Roma hakimiyetine girer. Bu hakimiyet degisikligiyle birlikte kentin adi da degiserek köprü, geçit anlamina gelen ve bütün dünyada bilinen sekliyle Zeugma adini alir. Roma Imparatorlugu?nun 4. Skitia Lejyon Garnizonu?nun burada konuslandirilmasi ve ticaret sebebiyle kisa zamanda 80 bin nüfusa ulasan Zeugma?da Firat manzarali yamaçlara villalar insa edilir. 80 bin kisilik nüfus Zeugma?yi dünyanin en büyük kentlerinden biri haline getirir. Zeugma, komsusu sayilan Antakya ( Antiokheia ) ile Misir?daki Iskenderiye?den ( Aleksandreia) ?dan daha küçük, Atina (Athena) ile ayni büyüklükteydi. Pompei ve simdi dev bir metropol olan Londra ( Londinum ) ?dan ise birkaç kat büyüklükteydi.

Antik çagin önemli gezgin/tarihçilerinden biri olan Amasyali Strabon da Zeugma?dan bahsetmektedir. Helenistik dönemde Selevkos Nikator zamaninda Zeugma?da önemli imar faaliyetleri yapildigi bilinmektedir. Kentteki Akropolün üzerine kader tanriçasi Thyke?nin bir tapinagi yapilmistir. Bu tapinak halen toprak altindadir. Zeugma Antik Kenti kendi sehir sikkesi de basmis Roma Kentlerinden biridir. Sikkeler üzerine bir tarafina Thyke tapinagi, diger tarafina da güçlülügü simgeleyen Roma Kartali motifi basilmistir.